تاسیسات برق ساختمان یکی از عواملی است که می‌تواند در ایمنی و راحتی ساکنان نقش بسیار مهمی داشته باشد. اگر طراحی، ترسیم و اجرای نقشه برق ساختمان به خوبی انجام شده باشد ساکنان می‌توانند به سهولت چراغ‌ها را خاموش و روشن کنند بدون این‌که نیاز باشد به دنبال جای آن‌ها بگردند یا این‌که لامپ‌های اضافی در پشت سر آن‌ها روشن باقی بماند. همچنین ساکنین باید بتوانند به راحتی و بدون نیاز به سیم‌های رابط وسایل برقی موردنیاز خود را به پریز متصل کنند. این‌ها نشانه‌هایی از طراحی و اجرای خوب نقشه تاسیسات برقی ساختمان است. اگر پیش‌بینی‌های لازم در خصوص این تاسیسات و نحوه اجرا در زمان طراحی نقشه ساختمان و نقشه تاسیسات انجام نشود می‌تواند هزینه‌های بسیار سنگینی را به سازندگان تحمیل کند و شاید در اجرای بسیاری دیگر از عملیات ساخت ساختمان اخلال ایجاد کند.

انواع نقشه تاسیسات برق

نقشه‌ تاسیسات برق ساختمان به قسمت‌های متفاوتی تقسیم می‌شوند. از آنجایی که ترسیم تمام مسیرهای مختلف سیم‌کشی بر روی یک پلان می‌توان باعث شود که پلان بسیار شلوغ شود و مشکلاتی در نقشه‌خوانی و اجرا پیش آورد، نقشه‌های تاسیسات برق ساختمان را بر روی پلان‌های متفاوتی می‌کشند که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• پلان نقشه‌های سیستم روشنایی
• پلان نقشه‌های پریزهای برق
• پلان نقشه‌های سیم‌کشی تلفن، کولر و آیفون
• پلان نقشه‌های آنتن مرکزی
• پلان نقشه‌های تابلوهای توزیع برق
• پلان جزئیات و دتایل‌های موردنیاز و رایزرها و دیاگرام‌ها

محتوای نقشه تاسیسات برق

برای سیم‌کشی برق در هر ساختمان باید به نقشه‌های آن مراجعه کرد. نقشه‌ها معمولاً از اجزایی تشکیل شده‌اند که باید به آن‌ها توجه شود. در این نقشه‌ها باید به مسائلی مانند مقررات ملی ساختمان توجه شود و با استفاده از این نکات و مقررات بتوان جزئیات را به خوبی طراحی کرد.

برخی نکات که در هنگام رسم نقشه باید به آن توجه کرد عبارت‌اند از:

۱- نقشه‌های نشان دهنده محل فیزیکی لوازم، وسایل و دستگاه‌ها باید در زمینه نقشه معماری به نام پلان تجهیزات پیاده شوند. مقیاس نقشه‌ها نباید کمتر از یک صدم باشد.

۲- نمودارها، جزئیات، توضیحات، رایزر و جداول که نیاز به پلان معماری ندارند باید بر روی نقشه‌های مجزا و یا در صورت وجود حواشی خالی در کنار پلان‌ها ترسیم شوند.

۳- نقشه‌ها و نمودارها باید خوانا و واضح باشند و به نحوی تهیه شده باشند که بین خطوط و اجزای برقی و زمینه نقشه معماری هیچ گونه ابهامی وجود نداشته باشد.

۴- در ساختمان‌هایی که آپارتمان‌های مشابه در طبقات دارند می‌توان به تهیه نقشه برق یک طبقه اکتفا کرد و لزومی به طرح نقشه‌های مختلف برای طبقات دیگر نیست.

ترسیم نقشه تاسیسات برق

برای ترسیم نقشه تاسیسات برق بر طبق ضوابط لازم باید محل چراغ‌ها، کلیدها، پریزها، پریزهای تلفن، آیفون، زنگ، مکان‌هایی که نیاز به مدار مخصوص دارند و جعبه‌تقسیم بر روی نقشه یا پلان کشیده شود. این کار را ترسیم نقشه تاسیسات برق می‌نامند.

این‌گونه نقشه‌ها تعداد انشعاب‌ها، اندازه سیم‌ها و اندازه وسایل حفاظتی را تعیین نمی‌کنند و معمولاً این مسئله را به عهده سیم‌کش می‌گذارند. برای این‌که کار به صورت صحیح و فنی انجام شود اولویت این است که نقشه‌های کامل‌تری که جزئیات بیشتری مانند تعداد انشعاب‌ها، اندازه سیم‌ها و وسایل حفاظتی را نشان می‌دهد ترسیم شود و در اختیار سیم‌کش قرار گیرد.

نکاتی در خصوص چیدمان در نقشه تاسیسات برق

چیدمان روشنایی: در اتاق‌ها روشنایی‌های سقفی در وسط اتاق قرار می‌گیرد. برای این منظور قطرهای اتاق را رسم می‌کنند و محل برخورد قطرها وسط سقف را نشان می‌دهد. این نقطه بهترین و مناسب‌ترین مکان برای نصب یک چراغ سقفی است.

چیدمان کلید: معمولاً در ساختمان‌ها، در‌ اتاق‌ها به گونه‌ای ساخته شده‌اند که به سمت داخل اتاق باز می‌شوند و باز شدن آن به روی دیوار‌ها ختم می‌شود به همین دلیل در هنگام رسم نقشه تاسیسات برق، محل قرارگیری کلیدهای روشنایی باید به گونه‌ای باشد که زمانی که در کاملاً باز است هیچ کلیدی پشت درها قرار نداشته باشد.

سرویس بهداشتی: کلیدهای سرویس‌های بهداشتی را معمولاً در محل ورودی قرار می‌دهند تا قبل از ورود بتوان چراغ را روشن کرد. به خاطر داشته باشید که چراغ‌های نصب شده در سرویس‌های بهداشتی باید از درجه حفاظتی IP44 برخوردار باشند. این درجه حفاظتی در حقیقت به معنای حفاظت چراغ از پاشش آب است.

ورودی آپارتمان: درهای ورودی آپارتمان به سمت داخل باز می‌شوند و چراغ نیز در داخل و اولین مکان مناسب که داخل آپارتمان و دیوار مقابل دیواری که در به آن سمت باز می‌شود، نصب می‌شود. آیفون هم معمولاً در کنار در ورودی و چراغ قرار دارد اما زنگ اخبار آن را در داخل خانه قرار می‌دهند.

هال و پذیرایی: در هال و پذیرایی از لوسترها با کلید دو پل استفاده می‌شود که ممکن است در کنار آن از یک لامپ دیواری مانند مهتابی یا دکوراتیو هم استفاده شود.

توجه داشته باشید که مسیر سیم‌کشی نمی‌تواند از میان ستون عبور کند و هیچ کلید، پریز و چراغی را نمی‌توان روی آن نصب کرد.

نکته‌ای که در هنگام طراحی نقشه تاسیسات برق در خصوص پریز‌ها وجود دارد و باید به آن توجه کرد این است که پریزها باید به تعداد مناسب و در فواصل مناسب گذاشته شوند تا نیاز به استفاده از سیم‌های رابط نباشد.

تعداد چراغ‌های هر قسمت از خانه باید مناسب با میزان نیاز به نور آن نسبت مناسب داشته باشد.

نکات ایمنی در طراحی نقشه تاسیسات برق

برای طراحی نقشه ساختمان و تاسیسات برق باید به برخی نکات توجه داشت تا از ایمنی برق‌کشی ساختمان اطمینان حاصل کرد. در ادامه به برخی از این موارد اشاره خواهیم کرد.

نقشه‌های الکتریکی ساختمان روی پلان‌هایی به صورت تک خطی کشیده و طراحی می‌شوند. باید توجه داشت که قبل از طراحی و ترسیم نقشه‌ها باید از قسمت‌های مختلف ساختمان بازدید کرد و با شناسایی نقاط مرطوب از نصب وسایل برقی در آن نقاط اجتناب کرد.

برای مکان‌هایی که لوازم پر مصرفی مانند ماشین لباس‌شویی و کولرگازی قرار دارند باید یک خط مستقیم با فیوز مناسب در نظر داشت.

سیستم‌های اطلاع‌رسانی و هشداردهنده باید به صورت متمرکز باشند اما نباید داخل یک لوله اجرا شوند.

کابل‌های کنترل با سیگنال جریان ضعیف نباید با کابل‌ها و سیم‌های فشارقوی و متوسط از داخل یک لوله عبور کنند.

در طراحی نقشه تاسیسات برق ساختمان انشعاب وسیله حفاظت و کنتور باید با ظرفیت کافی انتخاب شوند تا با توجه به افزایش‌های آنی بار الکتریکی که در خانه پیش می‌آید موجب افت ولتاژ غیر قابل تحمل نشود. این افت ولتاژ غیر قابل تحمل می‌تواند باعث قطع غیرضروری وسایل حفاظتی شوند.

سیم‌های انشعاب داخلی باید با اندازه‌های مناسب و استاندارد استفاده شوند. این روزها برای کم اهمیت‌ترین انشعاب‌ها در ساختمان از سیم ۲٫۵ استفاده می‌شود.

اعداد انشعاب‌های داخلی باید به گونه‌ای باشد که با سوختن یا قطع یک فیوز قسمت بزرگی از خانه دچار بی برقی نشود و اصطلاحاً به تاریکی فرو نرود. هر چه تعداد انشعاب‌ها بالاتر باشد، ضریب اطمینان افزایش می‌یابد. البته باید توجه داشت که افزایش این ضریب اطمینان هزینه بر خواهد بود.

در صورتی که مطالعه این مطلب برایتان سودمند بود پیشنهاد می‌کنیم برای دریافت اطلاعات بیشتر در خصوص نقشه ساختمان مطلب طراحی نقشه را مطالعه کنید.